HARUNA MUWONGE, LAWRENCE FRED SEMBAJWE
Arşiv Kaynak Tarama Dergisi - 2013;22(3):408-417
Dünya genelinde geçen son 20-30 yılda tıbbi araştırma ve geliştirmeye yönelik yapılan yatırımlar önemli derecede artış göstermektedir. Ancak; eşitlik anlayışındaki yıpranmadan dolayı fon organları araştırmacılara sonuç üretmeleri için baskı uygulamaktadır. Çaresizlikten ötürü, bazı araştırmacılar gönüllüler için kaynak olarak teşviklerin kullanımına başvurmuşlardır. Sonuç olarak; araştırma yükü orantısız olarak toplumun en savunmasız bireyleri arasında paylaşılmıştır. Özellikle parasal olan teşvikler, ödemenin miktarı ve cinsi, gönüllülerin güvenlik açığı ve gönüllü katılımına yönelik olası tehditler etik bir çelişkiye yol açmaktadır. Tıbbi araştırmalarda teşvik kullanımına ilişkin çalışmalar göstermektedir ki finansal motivasyon deneklerin tıbbi araştırmalarda gönüllü olmasının en temel sebebidir. Karşılıklı fayda ve seçim özgürlüğü katılımcıların bu çalışmalarda kullanılmalarının bir dayanağı olarak gösterilmiştir. Ancak; teşviklerin kullanılmalarına karşı olan bilim adamları katılımcıların kandırıldığına ve mecbur tutulduğuna dolayısıyla bilgilendirilmiş onam temininde katılımcılarının yeterli ve doğru düşünemediklerini vurguluyorlar. Teşviklerin kullanımına dair herhangi bir vurgu yapmamasına rağmen, savunmasız grupları istismardan korumaya yönelik öğeleri içeren yönergeler bulunmaktadır. Araştırmacılar problem oluşabilecek vakaları kullanımından kaçınmasına rağmen toplumda azalan eşitlik anlayışı eşliğinde teşvikleri kullanımının faydalarının risklerinden daha ağır bastığını göstermektedir. Araştırma vakalarına yapılacak ödemelerde, araştırmacılar teşvik miktarının tespitinde Dickerts’ Ücret ve geri-ödeme modellerinin birleşimini kendilerine rehber olarak almalıdır.
