HALUK ARKAR, OYA SORİAS, ZELİHA TUNCA, CENNET ŞAFAK, TUNÇ ALKIN, BERNA BİNNUR AKDEDE, SEDA ŞAHİN, YILDIZ AKVARDAR, ÖZDEN SARI, AYŞEGÜL ÖZERDEM, CAN CİMİLLİ
Türk Psikiyatri Dergisi - 2005;16(3):190-204
Amaç: Cloninger, kişiliğin yapısını ve gelişimini tanımlamak için, genel bir psikobiyolojik kuram geliştirmiştir. Bu model, dört mizaç boyutu (yenilik arayışı, zarardan kaçınma, ödül bağımlılığı ve sebat etme) ve üç karakter boyutunu (kendini yönetme, iş birliği yapma ve kendini aşma) içermektedir. Kişinin kendi doldurduğu bir ölçek olan TCI (Temperament and Character Inventory) mizaç ve karakter boyutlarını ve bunların 25 altboyutunu ölçmek üzere geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, TCI'nin psikometrik özelliklerini bir Türk örnekleminde sınamaktı. Yöntem: Çalışmanın örneklemi, hayatlarının hiç bir döneminde herhangi bir psikolojik/psikiyatrik tedavi almamış 470 sağlıklı gönüllü ve 544 psikiyatri hastasından oluştu. Bulgular: Ayrı ayrı olarak araştırılan, mizaç ve karakter boyutlarının faktör yapıları, keşfetmekten heyecan duyma (NS1), sebat etme ve kendini kabullenme (SD4) hariç, öngörülen kuramsal yapı ile uyuşmaktaydı. Ölçeklerin iç tutarlılığı genel olarak kabul edilebilir düzeydeydi, ancak, ödül bağımlılığı (0.55) ve sebat etme'de (0.56) zayıftı. Korelasyonlar ve grup karşılaştırmaları TCI'nin yapı geçerliğine katkıda bulunmaktadır. Sonuç: Bu çalışmanın bulguları, TCI'nin Türkçe versiyonunun tatmin edici psikometrik özelliklere sahip olduğunu doğrulamaktadır. TCI, hem klinik uygulamalarda hem de araştırmalarda kişiliği değerlendirmek için kullanılabilecek yararlı bir araç olarak görünmektedir.
