SALİHA AKSUN, TUĞBA ÖNCEL
Smyrna Tıp Dergisi - 2019;4(2):13-19
Amaç: Organ nakilleri sonrasında kullanılan immunsupresan ilaçların terapotik ilaç monitorizasyonu, ilaç etkinliğinin ve toksisitesinin takibi ve nakil yapılan organın rejeksiyonunun önlenmesi için önemlidir. Bu çalışmada, laboratuvarımızda kullandığımız, immun kimyasal ölçüm metodu ile çalışan, otomatik Dimension Takrolimus analiz yönteminin sonuçları ve analitik performansı değerlendirilmiştir. Gereç ve Yöntem: Laboratuvarımızda immun kimyasal yöntemle çalışılmış ve takrolimus sonuçları raporlanmış olan 57 adet tam kan hasta örneği bir başka takrolimus ölçüm yöntemi olan LC-MSMS ile tekrar ölçülmüştür. Sonuçlar paired t test ile karşılaştırılmıştır. Bunun dışında, kullanılan immun kimyasal ölçüm yönteminin tekrarlanabilirliği ve doğruluğu, ölçüm belirsizliğini içeren yöntem performans çalışmaları yapılmıştır. Bulgular: Sırası ile, konsantrasyonu 4.20 ve 11.00 ng/ml olan kontrol serumu ile belirlenen varyasyon kofisyenti (CV) değerleri; %14 (SD:0.596) ve %9.7 (SD:1.125)’dir. Hedef değeri 6.4 ng/ml olan takrolimus standardı ile hesaplanan Bias: %7.03; hedef değeri 31.1 ng/ml olan takrolimus standardı ile hesaplanan Bias: %26.75, ölçüm belirsizliği değeri; %41 (0.41) olarak bulunmuştur. Sonuç: Takrolimusun, yüksek kan konsantrasyonlarında oluşturabileceği yan etkilerinin ve kan düzeyi yetersiz kaldığında ise, nakil yapılmış olan organın reddi halinde oluşabilecek klinik bulguların ve semptomların takibi önemlidir. Her türlü yaş ve hastalık grubunda hastaya hizmet veren ve birinci basamak hizmetlerini sağlayan, hastalıklara karşı koruyucu hekimlik yapan ve erken tanıda çok önemli bir basamak olan birinci basamak sağlık hizmetlerinde, takrolimus kullanan bir hastanın, farklı nedenlerle rutin muayenesi sırasında, ilaca bağlı yan etkilerin gözetilmesi, gerekli gördüğü hallerde, takrolimus kan konsantrasyonları ölçümünün yapılabilmesi için hastanın takibini yapan klinisyenle ve laboratuvarla işbirliği değerli olacaktır. Diğer yandan, klinik laboratuvarların, takrolimus ölçüm metodu ile ilgili performans deneylerini sık aralıklarla tekrarlamaları ve gerektiğinde düzeltici faaliyetler yaparak en doğru sonucu üretebilmeleri gereklidir.
