HAMİDE ŞİŞMAN DUDU ALPTEKİN REFİYE AKPOLAT
Türkiye Biyoetik Dergisi - 2023;10(4):174-181
Giriş: Tüm insanlar için sağlık hayati bir önem taşırken, sağlık hizmetine kolay ve adil erişim temel insan hakkıdır. Hemşireler sağlık bakım profesyoneli olarak hasta bakımını planlamak, uygulamak, değerlendirmek ve geliştirmekten sorumludurlar. Bu sorumluluklarını yerine getirirken farklı etik sorunlarla karşılaşabilmektedirler. Bu etik sorunlar karşısında hemşirelerin bakış açıları ve çözüm stratejileri etik duyarlılık düzeyleri ile paraleldir. Etik problemler karşısında hemşirelerin bu problemleri tanıması ve doğru kararlar verebilmesi için etik duyarlılık düzeylerinin yüksek olması gerekmektedir. Amaç: Araştırmanın amacı, merkezimizdeki yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin etik karar verebilme düzeylerini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Bu araştırma tanımlayıcı tipte bir araştırma olup, bir üniversite hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde çalışan 159 hemşire ile yürütülmüştür. Çalışma verileri Hemşire Tanıtım Formu ve Etik Duyarlılık testini içeren anket formu ile toplanmış olup, istatiksel analizi SPSS 25 paket programı ile yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya 8 (%7,2)’i erkek hemşire olmak üzere toplam 159 hemşire dahil edilmiş olup, yaş ortalamaları 26 (18-44) bulunmuştur. Hemşirelerin 49 (%44)’ü evli olup, 71 (%64)’i lisans mezunudur. Yoğun bakımda çalışma süreleri değerlendirildiğinde en fazla oranda 54 (%48,6) hemşirenin 1-5 yıl arası çalıştığı, onu 23 (%20,7) hemşirenin 0-1 yıl süre ile takip ettiği görülmüştür. Hemşirelik mesleğini sevip sevmedikleri sorgulandığında 88 kişi (%79,3) mesleği sevdiğini, 129 (%79) kişi etik eğitimi aldığını ve 112 kişi (%70,4) ise çok sık etik ikilemde kaldığını bildirmiştir. İlksel Düşünme (İD) ve Pratik Düşünme (PD) durumlarının sorgulandığı Etik ikilem Testi sonuçlarına göre ID toplam puanı 34 (3-42); PD toplam puanı 13 (4-21) bulunmuştur. Hemşirelerin aşinalık puan ortalaması 10 (4-17) bulunmuş olup, katılımcıların daha önce benzer bir ikileme aşina oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç: Çalışmamızda yoğun bakım hemşirelerinin etik ikilemde kalma oranları yüksek olup, etik kararlar alırken çevresel faktörlerden etkilenme düzeyleri düşük bulunmuştur. Hemşirelerin etik ilkeleri dikkate alma düzeylerini gösteren ID puanları düşük olmakla birlikte, etik sorunlar karşısında karar vermeyi kolaylaştıran aşinalık puan ortalamaları istendik düzeyde bulunmuştur.
