CEMİL IŞIK SÖNMEZ, TUĞBA AKTAŞ, USAME VELİOĞLU, DUYGU AYHAN BAŞER
Family Practice and Palliative Care - 2017;2(3):12-15
Giriş: Ekspiryum havasında karbonmonoksit (CO) düzeyi ölçümü sigara bağımlılığının tanı, tedavi ve takip aşamalarında sıkça kullanılmaktadır. Sigarayı bıraktıktan sonra 24 saat içinde CO vücuttan atıldığı için de bırakmanın olumlu etkisinin hemen görülmesi hastaları motive etmektedir. Bu çalışmada sigara içen hastaların ekspiryum havasındaki CO düzeyleri ile Fagerström nikotin bağımlılık puanları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Sigara Bırakma Polikliniğine Haziran 2015- Şubat 2016 tarihleri arasında başvuran 1942 kişi dahil edildi. Fageström Nikotin Bağımlılık(FNBT) kullanıldı ve ekspiryum havasında CO ölçümü piCO Smokerlyzer cihazıyla yapıldı. Hastaların nikotin bağımlılığının ekspiryum havasında CO ölçüm sonuçlarıyla arasındaki ilişki incelendi. Verilerin analizinde SPSS 20.0 programı kullanıldı. Bulgular: Çalışmadaki hastaların 1339 (%68, 9)’i erkek, 603 (%31, 1)’i kadındı. Örneklem grubunun yaş aralığı 15-87 arasında değişmekte olup, yaş ortalaması 37, 3±11, 9 idi. Çalışmaya katılan kişilerin FNBT düzeyleri 198 (%10, 2) kişinin çok düşük, 430 (%22, 2) kişinin düşük, 326 (%16, 8) kişinin orta, 621 (%31, 9) kişinin yüksek, 367 (%18, 9) kişinin çok yüksek çıkmıştır. CO sonuçları ile FNBT puanları arasında pozitif korelasyon bulunmuştur. (r=0, 293 p≤0, 001) Sonuç: CO gazı dokulara giden oksijeni azaltarak hücre ölümüne sebep olan toksik bir gazdır. Sigara içenlerde bu olumsuz etkileri açıkça görülmektedir. Çalışmamızda solunum havası CO düzeyleri ve Fageström puanları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur. Her ne kadar CO’in vücuttan atılımı hızlı da olsa ekspiryum havasında CO ölçümü poliklinik şartlarında hızlı ve kolay bir işlemdir. Vücuttan atılımının hızlı olması hastalarda sigara bırakma sonrasında ekspiryum havasında CO değerlerinin hızlı bir şekilde normal değerlere dönmesini sağlamaktadır. Bu durum hastaların motivasyonunu olumlu yönde etkilemektedir.
