ŞABAN MELİH ŞİMŞEK, DENİZ KIZILIRMAK, MELTEM HAZEL ŞİMŞEK, YAVUZ HAVLUCU
İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi - 2023;37(3):107-113
Amaç: Kronik bir hastalık olan astımda, semptomlar epizodik olarak görülse de havayolu inflamasyonu süreklidir. Hava yollarındaki inflamasyon; vazokonstriksiyon, ödem, remodeling ve mukus hipersekresyonu ile bronş obstrüksiyonuna neden olur. Astım kontrol testi (AKT), astım kontrol ölçeği (AKÖ) gibi ölçekler ve solunum fonksiyon testleri ile hastalardaki astım kontrolü değerlendirilir. AKT 5 sorudan oluşan, hastanın kendi beyan ettiği solunumsal semptomlara dayanan subjektif bir testtir. Bu çalışmada, astımlı hastalarda astım kontrolü ve yaşam kalitesi ile beden duyumu ve semptom ifade yeterliliği arasındaki ilişki araştırılmıştır. Gereç ve Yöntem: Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Kliniği’nde astım tanısı ile takip edilen hastalara astım kontrol testi, SF-36 yaşam kalitesi ölçeği, beden duyumları ölçeği ve Toronto aleksitimi ölçeği uygulandı. Ölçekler, her hastaya poliklinik kontrolü sırasında birer kez uygulandı ve birbirleri arasındaki ilişki araştırıldı. BULGULAR: Çalışmaya 60 hasta dahil edilmiştir. Astım kontrol testi ile SF-36 yaşam kalitesi skorları arasında belirgin bir ilişki saptanmıştır. Beden duyumları ölçeği ile astım kontrolü arasında ters korelasyon saptanmıştır (p=0.011, r=0.327). AKT’ye göre tam kontrolde BDÖ puanları 14.0±9.07, kısmi kontrolde 14.40±13.63 olarak görülmüşken, kontrolsüzlerde 21.95±11.07 (p<0.05) olarak anlamlı saptanmıştır. BDÖ puanı yüksek olan kişilerin daha yüksek oranda kurtarıcı inhaler kullandığı gösterilmiştir. Astım kontrolü ile Toronto aleksitimi ölçeği arasında ise anlamlı bir korelasyon saptanmamıştır (p=0.146, r=0.190). SONUÇ: Beden Duyumları Ölçeği’nin ve SF-36 testinin ters korele olarak saptanması ile hastalarımızda yaşam kalitesi düştükçe semptomların daha abartılı gözükeceği sonucuna vardık. Bu da bize yaşam kalitesindeki bozulmanın semptomlarda ve korkularda artmaya neden olacağını göstermektedir. Beden duyumları ölçeği ile astım kontrol testi arasında ters korelasyon saptanmıştır. Abartılı semptomların astım kontrol testi puanlarını düşüreceği ve daha çok ilaç kullanımına sebep olabileceği düşünülmüştür. Toronto aleksitimi ölçeği ile astım kontrol testi arasında ilişki saptanmamış olması, aleksitiminin toplumda düşük oranda görülmesi ve örneklem boyutundaki darlığın sebebiyet verdiği düşünülmüştür.
