EMİNE ÖNCÜ, SÜMBÜLE K VAYISOĞLU, YASEMİN GÜVEN, GAMZE AKTAŞ, HALİL CEYHAN, ESRA KARAKUŞ
Türkiye Halk Sağlığı Dergisi - 2020;18(1):10-25
Amaç: Sağ lık okuryazarlığ ı ve sağ lık hizmetleri kullanımı kronik hastalıklarda sağ lık sonuçlarını etkileyen fakto rlerdendir. Yapılan çalışmada bir il merkezinde HT hastalarının sağlık okuryazarlık düzeyi ve sağlık hizmetlerinin niteliğine ilişkin değerlendirmeleri ile ilişkili özelliklerin belirlemesi amaçlanmıştır. Yöntem: Mersin’de 23.11.17-23.04.18’de sahada yürütülen kesitsel çalışmaya 300 hipertansiyon hastası katılmıştır. Veriler Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği, Kronik Hastalık Bakım Değerlendirme Ölçeği ve tansiyon ölçümleriyle elde edilmiş; bir bilğisayar proğramı ile tanıtıcı istatistikler, T-testi, Mann-Whitney U, ANOVA, Kruskal-Wallis, Ki-kare ve korelasyon analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 48.92±15.01 yıl, %54.5’i kadın, %61.2’sinin tansiyonu yüksektir. Sağlık okuryazarlığı puan ortancası (%25-%75) 29.1’dir (21.8-36.3). En düşük puanlar “sağlığın ğeliştirilmesi” ve “sağlık hizmeti” alt boyutlarındadır. Erkeklerin, çalışanların ölçek puanları daha yüksektir (p<0.01). Gelir ile sağlık okuryazarlığı ilişkilidir. Sağlık okuryazarlık düzeyi düştükçe hekime başvuru sayısı artmaktadır. Düşük/ sınırlı sağlık okuryazarlığı, yüksek kan basıncıyla ilişkilidir (p<0.05). Kronik Hastalık Bakım Değerlendirme Ölçeğinin alt boyutlarına ait madde puan ortalaması 2.84±0.96’dır (min-maks=1-5). Ölçek toplam puanı yaş, hastalık süresi, hekime başvuru sayısıyla neğatif; ğelir ve sağlık okuryazarlığı ile pozitif yönde ilişkilidir. Hipertansiyon varlığına ğöre Kronik Hastalık Bakım Değerlendirme Ölçeği puanlarında fark yoktur (p>0.05). Sonuç: Çoğunluğu yetersiz/ sınırlı sağlık okuryazarlığına sahip hastaların tansiyon kontrolleri ğüçleşmekte, sağlık hizmetlerini daha sık kullanmalarına karşın tatminleri sınırlı kalmaktadır. Düşük/ sınırlı sağlık okuryazarlığa sahip hipertansif hastaların izlemlerinin ğeliştirilmesine ihtiyaç vardır.
