NEZAHAT SENA SATAN, ZÜHRE ZAFERSOY AKARSLAN
Acta Odontologica Turcica - 2025;42(2):96-100
D vitamini vücut için gerekli olan, yağda eriyen çoğunlukla güneş ışınlarının deri ile etkileşimiyle elde edilen, steroid yapıda bir pro-hormondur. Bu vitamin paratiroid bezler, kemik, bağırsak ve böbrekler aracılığıyla kalsiyum, fosfor ve kemik metabolizmasını düzenlemektedir. D vitamininin immün yanıt ve inflamasyonda düzenleyici fonksiyona sahip olduğu ve hayvan modellerinde deneysel periodontitis üzerinde inhibitör etki gösterdiği bilinmektedir. Periodontal patojenlere karşı gelişen inflamatuar ve immün cevap, konakçı bağışıklık sistemi tarafından tetiklenmektedir. D vitamini seviyeleri düşük olan periodontitis hastalarında, periodontal patoloji olmayan hastalarla göre inflamasyon biyobelirteçlerinin (IL-35, IL-17A ve TGF) ve inflamatuar hücre infiltrasyonunun daha fazla olduğu saptanmıştır. Ayrıca bu hastalardaki D vitamini reseptör seviyeleri ve fibroblast hücrelerinin ise daha az olduğu bulunmuştur. Düşük konsantrasyonlarda kalsiyum ve fosfat iyonları içeren dişlerdeki D vitamini sinyal yollarının kaybı, dişlerin mineralizasyonunu engellemekte ve mineralizasyon kusurlarını oluşturmaktadır. D vitamini seviyesinin düşük olması, kırık ve çürük oluşumuna zemin hazırlayan hipomineralize alanların oluşumuna; diş gelişimi üzerinde olumsuz etkilere neden olabilmektedir. D vitamini demineralizasyonun ardından tükürükteki remineralizasyon için yeterli kalsiyum ve fosfat seviyelerini korumaktadır. Bu nedenle, yetersiz serum konsantrasyonları hem diş yapısında gelişimsel kusurlara hem de çürük aktivitesinde artışa yol açabilmektedir. Sonuç olarak, son yıllarda yapılan çalışmalar ışığında vücuttaki D vitamini seviyesinin periodontal patolojiler ve diş çürüklerinin gelişmesi ile ilişkili olabileceği bildirilmekle birlikte, kesin sonuçlara varılabilmesi için daha fazla çalışmaya ihtiyaç bulunmaktadır.
