Ferhat ŞİRİNYILDIZ, Murat ARI, Serdal ÖĞÜT
Kocatepe Tıp Dergisi - 2025;26(4):377-385
AMAÇ: Bu çalışmanın amacı, antioksidan ve antiinflamatuar özellikleriyle bilinen oleik asidin, akut böbrek yetmezliği (ABY) üzerindeki potansiyel koruyucu ve tedavi edici etkilerini deneysel bir modelde incelemektir. GEREÇ VE YÖNTEM: Bu çalışmada 24 adet Wistar Albino dişi sıçan randomize 8'erli 3 gruba ayrıldı. Grup 1 kontrol grubu olarak kullanıldı. Grup 2'ye böbrek hasarını indüklemek için %50 hipertonik gliserol (8 ml/kg, i.m.) verildi. Grup 3'e gliserol ve oleik asit (10 mg/kg, intragastrik) verildi. Böbrek hasarı, serum üre ve kreatinin değerleri ölçülerek değerlendirildi. Oksidatif stres ile antioksidan savunma sistemleri arasındaki dengeyi değerlendirmek amacıyla biyokimyasal belirteçler olan malondialdehit (MDA), total oksidan kapasite (TOS), total antioksidan kapasite (TAS), oksidatif stres indeks (OSI), total thiol, katalaz (CAT), paraoksonaz (PON) değerleri ölçüldü. BULGULAR: Gliserol uygulaması, serum kreatinin ve üre seviyelerinde anlamlı bir artışa neden oldu ve bu da akut böbrek fonksiyon bozukluğunu gösterdi. Oleik asit tedavisi renal fonksiyonları gösteren bu parametrelerde kısmi iyileşme sağladı. Biyokimyasal parametrelere baktığımızda, gliserol uygulanan sıçanlarda oksidatif stresi yansıtan MDA, TOS ve OSI seviyeleri anlamlı derecede artış gözlemlenirken, TAS, total tiyol, CAT ve PON seviyeleri anlamlı seviyede azaldığı gözlemlendi. Oleik takviyesi, bu değişiklikleri önemli ölçüde tersine çevirerek antioksidan ve nefroprotektif etkiler göstermiştir. SONUÇ: Elde edilen sonuçlar, oleik asidin böbrek üzerindeki potansiyel nefroprotektif etkilerine dair yeni bakış açıları sunmakta olup, bu etkinin altında yatan mekanizmaların aydınlatılması ve klinik uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi amacıyla ileri düzey araştırmalara duyulan gereksinimi açıkça ortaya koymaktadır.
