ELİF DİNÇSES NAS, SEVİLAY BATIBAY
Ulusal Romatoloji Dergisi - 2024;16(3):128-133
Amaç: Düşük doz metotreksat (MTX) romatolojide en sık kullanılan ilaçların başında gelip, nadir olarak yanlış kullanım sonucunda veya toksisite için risk faktörleri bulunan hastalarda nötropeniye sebep olabilmektedir. Çalışmamızın amacı düşük doz MTX tedavisiyle ilişkili nötropeni ile hastanemiz romatoloji kliniğine başvuran hastaların klinik özelliklerini ve kısa dönem takip sonuçlarını göstermektir. Yöntem: Ekim 2022 ve Nisan 2024 tarihleri arasında kliniğimize düşük doz MTX tedavisiyle ilişkili nötropeni (nötrofil <1500/mm3) nedeniyle yönlendirilen 18 yaş ve üzeri hastalar retrospektif olarak incelendi. Hastaların demografik özellikleri, MTX kullanım dozu ve süreleri, MTX toksikasyonu açısından risk faktörleri, başvurudaki laboratuvar ve klinik bulguları, aldıkları tedavi ve nötropeniden çıkma süreleri, mortalite oranı incelendi. Bulgular: Düşük doz MTX ilişkili nötropeni nedeniyle takip ettiğimiz 9 hastanın 6’sı kadındı ve hastaların ortalama yaşı 71 idi. 7/9 hastada pansitopeni mevcuttu. 7/9 hastada yanlış yüksek doz (7,5-15 mg/gün) kullanım tespit edildi. 8/9 hasta acile mukozit ile başvurmuştu, hastaların 3’ünde febril nötropeni mevcuttu. Başvuruda ortalama lökosit 1520/ mm3, nötrofil 600/mm3, hemoglobin 8,7 g/dL, trombosit 66000/mm3 saptandı. Tüm hastalara intravenöz lökovorin tedavisi başlandı. Hiçbir hastaya granülosit koloni-stimüle edici faktör uygulanmadı. Nötropeni ve lökopeninin ortalama düzelme süresi sırasıyla ortalama 8 ve 8,6 gün olarak saptandı. Mortalite gelişen olgu saptanmadı. Sonuç: Hastalarımızın çoğunda MTX ile ilişkili nötropeninin uygunsuz kullanımdan kaynaklandığı görülmüştür. Lökovorin tedavisi ve enfeksiyon kontrolü ile ortalama 8 günde nötropeni düzelmiştir.
