İVO GÖKMEN, ÖMER CELAL ELÇİOĞLU
Akdeniz Tıp Dergisi - 2025;11(2):266-276
Amaç: Hiperkalemi, kronik böbrek hastalığında (KBH) en yaygın elektrolit dengesizliğidir. KBH popülasyonu içinde yapılan araştırmalar, hiperkalemi, hipokalemi, serum potasyum (sK+) seviyelerindeki dalgalanmalar ve KBH progresyonu arasında olası bir bağlantı olduğunu öne sürmektedir.Bu çalışma, farklı sK+ seviyelerinin kronik böbrek hastalığı (KBH) progresyonunu nasıl etkilediğini açıklığa kavuşturmayı amaçlamıştır. Gereç ve Yöntemler: eGFR seviyeleri değerlendirilerek eGFR’si azalmış hastalar belirlendi. Toplamda 1171 hasta dahil edildi. sK+ seviyeleri gruplar halinde analiz edildi ve GFR azalmasını öngörmek için İkili Lojistik Regresyon modeli kullanıldı. Bulgular: Ortalama sK+ seviyesi 4.6 ± 0.4 mmol/l idi. Hastaların %26.1’inde hiperkalemi, yalnızca %0.6’sında ise hipokalemi gözlendi. Takip süresince eGFR seviyelerinde önemli bir düşüş tespit edildi. sK+ seviyesi ile hastaların nihai eGFR’leri arasında negatif bir korelasyon ortaya çıktı. Özellikle, sK+ seviyeleri 5.0-5.5 mmol/l aralığında ve hiperkalemi durumları eGFR azalması ile ilişkili bulundu. Buna karşılık, sK+ seviyeleri 3.5-4.0 mmol/l aralığında olduğunda eGFR azalmasına karşı koruyucu bir etki gösterdi. Regresyon modeline albümin, kalsiyum, üre seviyeleri, ACEi/ARB kullanımı, β-AR bloker alımı ve CCB uygulaması dahil edilerek yapılan ayarlamalarda, sK+ seviyeleri 5.0-5.5 mmol/l ve hiperkaleminin bağımsız olarak eGFR azalmasına katkıda bulunduğu görüldü. Aksine, sK+ seviyeleri 3.5-4.0 mmol/l aralığında olduğunda eGFR azalmasına karşı koruyucu bir faktör olarak ortaya çıktı. Sonuç: Bulgularımız, hiperkalemi ve 5,0-5,5 mmol/l arasındaki sK+ seviyelerinin KBH hastalarında azalan eGFR ile ilişkili olduğunu vurgulamaktadır. Öte yandan, sK+ seviyelerinin 3,5-4,0 mmol/l arasında tutulması, eGFR azalma riskini azaltmada önemli bir faktör gibi görünmektedir. Dolayısıyla, dikkatli sK+ izlemi, KBH’yi etkili bir şekilde yönetmede önemlidir.
