ÖZLEM DEVRİM BALABAN, ERKAN AYDIN, ALİ KEYVAN, MENEKŞE SILA YAZAR, ÖZGECAN TUNA, HALİSE DEVRİMCİ ÖZGÜVEN
Nöropsikiyatri Arşivi - 2017;54(2):137-142
Amaç: Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY), hastalığın getirdiği kısıtlılıklar ve diyaliz tedavisinin gerekleri gibi etkenlerden dolayı, sıklıkla psikiyatrik bozukluklarla birliktelik göstermekte, yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemekte ve belirgin cinsel işlev bozukluğuna (CİB) sebep olmaktadır. Bu çalışmada hemodiyaliz tedavisi altındaki SDBY hastalarının psikiyatrik komorbiditelerinin, depresyon ve anksiyete düzeylerinin, CİB sıklığının ve yaşam kalitelerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya, bir diyaliz merkezinde ayaktan hemodiyaliz tedavisi devam eden 49 hasta ile SDBY olmayan ve kartopu yöntemi ile toplanmış 44 kontrol vakası alınmıştır. Tüm katılımcılar Eksen I Bozukluklar için Yapılandırılmış Klinik Görüşme (SCID-I) ile değerlendirilmiştir. Her iki gruba sosyodemografik veri formu, Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği (HADÖ), Arizona Cinsel Yaşantılar Ölçeği (ACYÖ) ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu Türkçe Versiyonu (WHOQOL-BREF TR) uygulanmıştır. Bulgular: Cinsiyet, yaş, eğitim süresi, medeni durum, ek fiziksel hastalık varlığı ve geçmiş psikiyatrik bozukluk öyküsü açısından gruplar arasında fark bulunmamaktadır. Hasta grubunda, HADÖ depresyon alt ölçek ve ACYÖ puanları kontrol grubuna göre daha yüksek (p<0, 01), WHOQOLBREF- TR’nin psikolojik ve fiziksel alan puanları daha düşüktür (sırasıyla p<0, 05 ve <0, 01). Hasta grubunda HADÖ puanları ile WHOQOLBREF- TR psikolojik, çevre ve ulusal çevre puanları arasında negatif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0, 05). Analizler HADÖ-D puanları kovaryant alınarak tekrarlandığında, grupların ACYÖ ve WHOQOL-BREF-TR fiziksel alan puanları arasındaki farklılık devam etmiş, WHOQOL-BREFTR psikolojik alan puanları arasındaki fark kaybolmuştur. Sonuç: SDBY hastalarının yaşam kalitelerinin özellikle psikolojik ve fiziksel alanlarda kontrollere kıyasla daha düşük, psikiyatrik komorbidite ve CİB sıklıklarının daha fazla olduğu görülmektedir. Yaşam kalitesi CİB varlığından etkilenmektedir. Depresif belirtileri tanımak ve tedavi etmek, özellikle psikolojik alanda yaşam kalitesini yükseltmeye katkı sağlayacaktır.
