HASAN ÖZDEK SAYILIR, ŞÜKRAN KÖSE
Pamukkale Tıp Dergisi - 2024;17(4):704-711
Amaç: Herpes zoster (HZ) veya zona, varisella-zoster virüsünün (VZV) reaktivasyonundan kaynaklanır ve tipik olarak birincil VZV enfeksiyonundan (suçiçeği) yıllar sonra ortaya çıkar. Çalışma, gelecekteki halk sağlığı stratejilerini oluşturmak ve aşılama konusunda nosyon kazandırmak amacıyla İzmir, Türkiye’deki yetişkinler arasında HZ ve aşısı hakkındaki farkındalığı değerlendirmek üzerine yürütülmüştür. Gereç ve yöntem: Nisan 2024’te İzmir, Türkiye’de 18-69 yaş arası yetişkinler arasında, kentsel ve banliyö topluluklarında rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak bir anket yapılmıştır. Sağlık çalışanları tarafından halka açık olarak uygulanan anket, demografik özellikleri belirlemek ve HZ ve aşısı hakkındaki bilgileri ölçmek için dikotomik sorulardan oluşmuştur. Bulgular: Yaş ortalaması 42,28±15,83 yıl olan toplam 71 katılımcı çalışmaya dahil edilmiştir. Cinsiyet dağılımı neredeyse eşitti (%50,3 erkek, %49,7 kadın). Genel olarak, katılımcıların %59,2’si HZ’den haberdardı, ancak sadece %18,3’ü HZ aşısını biliyordu. Kadınların HZ’den haberdar olma olasılığı erkeklere göre anlamlı derecede daha yüksekti (OR=2,79, %95 GA:1,02-4,19, p=0,04). Yaş ile hastalık veya aşı farkındalığı arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Farklı yaş grupları arasında hastalık farkındalığı (χ²=0,58, p=0,75) veya aşı farkındalığı (χ²=0,21, p=0,90) açısından anlamlı bir fark saptanmamıştır. Sonuç: Çalışma, İzmir, Türkiye’deki yetişkinler arasında HZ hakkında orta düzeyde bir farkındalık olduğunu ancak HZ aşısı konusunda farkındalığın düşük olduğunu vurgulamaktadır. Kadınların HZ’den haberdar olma olasılığının daha yüksek olması, hastalık farkındalığında cinsiyet farklılığı olduğunu düşündürmektedir. Halk sağlığı girişimleri, özellikle yaşlı yetişkinler olmak üzere HZ aşısı konusunda farkındalığı artırmaya odaklanmalıdır. Düşük aşı farkındalığının arkasındaki nedenleri araştırmak ve aşılama oranlarını iyileştirmek için stratejiler geliştirmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
