Baran G ÜNDOĞUŞ, Tekin YILDIZ, Meltem AĞCA, Selahattin ÖZTAŞ, Ülkü AKA AKTÜRK, Sümeyye ALPARSLAN BEKİR, Özlem SOĞUKPINAR, Dilem ANIL TOKYAY, Ayşem Aşkım ÖZTİN GÜVEN, Birsen OCAKLI
Tuberculosis and Thorax - 2025;73(3):178-186
Giriş: Sarkoidoz etiyolojisi bilinmeyen, kronik seyirli, enflamatuvar ve multisistemik bir hastalıktır ve geniş bir klinik yelpazeye neden olabilmektedir. Hastalığın epidemiyolojik özellikleri; yaş, coğrafi konum, cinsiyet, ırk, genetik yatkınlık ve çevresel etmenler gibi çok sayıda değişkene bağlı olarak farklılık göstermektedir. Diğer birçok hastalıkta olduğu gibi, sarkoidoza ilişkin epidemiyolojik veriler, hastalığın heterojen doğasının daha iyi anlaşılmasını ve prognostik değerlendirmelerin yapılmasını kolaylaştırmaktadır. Bu bağlamda, çalışmamızda, zaman içerisinde sarkoidozun epidemiyolojik özelliklerinde ve tanı yöntemlerinde meydana gelen değişimlerin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Metod: 1 Ocak 2011 ile 31 Aralık 2020 tarihleri arasında retrospektif olarak en az bir torasik biyopsi örneğinde nonnekrotizan granülomatöz enflamasyon saptanmış ve sarkoidoz tanısı almış olgular değerlendirildi. Bulgular: On yıllık süreçte toplam 1.200 olguya ait veriler analiz edildi. Olguların 768 (%64)'i kadın, 432 (%36)'si erkekti (kadın/ erkek oranı: 1.77). Çalışma süresince sarkoidoz insidansında artış gözlendi ve 2015 yılından itibaren erkek olgularda insidansta anlamlı bir yükselme tespit edildi. Hastaların %15'i asemptomatikti ve asemptomatik sarkoidozun erkek bireylerde kadınlara göre anlamlı düzeyde daha yüksek oranda görüldüğü belirlendi. Tanı yöntemlerinde de zamanla değişim saptanmış olup 2012 yılından itibaren video mediastinoskopi yerini, endobronşiyal ultrasonografi rehberliğinde uygulanan transbronşiyal iğne aspirasyonu yöntemine bırakmıştır. Sonuç: Sağlık politikalarındaki değişiklikler, tanısal teknolojilerdeki ilerlemeler ve diğer yapısal faktörler doğrultusunda sarkoidozla ilişkili epidemiyolojik veriler zaman içerisinde dönüşüm geçirmektedir. Bu nedenle, sarkoidozun epidemiyolojisine ilişkin verilerin, farklı coğrafi bölgelerde sürekli olarak izlenmesinin ve güncellenmesinin gerekli olduğu kanaatindeyiz.
