SELİN YILDIRIM, CELAL BULGAY, MEHMET ALİ ERGUN, ÖZGUR EKEN, HALİL İBRAHİM CEYLAN, HADİ NOBARİ, MESUT CERİT
Gazi Medical Journal - 2023;34(4):478-483
Kafein kullanımı, Dünya Anti Doping Ajansı (WADA) tarafından yasaklı maddeler listesinden çıkarılmasının ardından elit sporcular arasında performans artırıcı bir destek ürünü olarak kullanım oranı da giderek artış göstermeye başlamıştır. Bu doğrultuda, bu araştırmanın amacı sporcularda kafein alımına verilen farklı seviyelerdeki yanıtların neden olduğu etkileşimlerin ve kafein ergojenitesine etki eden gen polimorfizmlerinin güncel literatür kapsamında incelenmesidir. Kafein alımı sonucunda ortaya çıkan bireysel tepkiler çok gen ve çok faktörlü etkileşimler neticesinde bireyden bireye farklılık gösterebilmektedir. Cytochrome P450 1A2 (CYP1A2) ve Adenozine A2A reseptorü (ADORA2A), kafeinin ergojenitesi üzerinde en büyük etkiye sahip olduğu düşünülen genlerden ikisidir. Bu iki genin rolü, kafein alımını takiben yapılan çalışmalarda bireyler arası farklılıkların büyük bir bölümünü açıklamaktadır. Bugüne kadar elde edilen bulgular ışığında kafein kullanımının bireysel performans gelişimine sağladığı katkıların sirkadiyen ritim, antrenman yüklenmeleri, beslenme rutini, alışılmış kafein kullanımı, ilaç alımı, beklenti, kullanım zamanı ve soyaçekim gibi parametrelerle birlikte hem çevresel hem de epigenetik etkileşimlerin zaman içinde değişkenlik göstermesi sebebiyle farklılık gösterdiği anlaşılmaktadır. Sonuç olarak, kafein kullanımındaki bireysel tepkiler oldukça karmaşıktır ve birden fazla değiştirici parametre söz konusudur. Bu derlemeden elde edilen bulgular, atletik performans gelişimine yönelik hazırlanan kafein kullanım programlarının bireysel etkileşimdeki farklılıkların göz önünde bulundurularak düzenlenmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
