EMİNE ÖKSÜZOĞLU
Kocatepe Tıp Dergisi - 2022;23(1):51-57
AMAÇ: Mikrotübüller, hücre içi hücre iskeleti yapısının önemli bir parçasıdır ve hücre bölünmesi dahil birçok hücresel işlev için kritik olan benzersiz polimerizasyon dinamiklerine sahiptirler. Mikrotübüllere müdahale eden anti-mikrotübül ilaçlar, çeşitli kanserlerin tedavisi için çok önemli kemoterapötik ajanlardır. Mitozu bloke eden bu ilaçlar, mikrotübüllerin dinamiğini bas¬kılayan, hücreleri yavaşlatan, apoptozu indükleyen ve ardından tümör hücrelerini öldüren ortak bir mekanizma ile çalışmakta¬dır. Vinka alkaloidleri (vinblastin, vincristin ve vinorelbin) ve Tak¬sanlar (paklitaksel), mikrotübüllerin işlev bozukluğuna neden olan ve kanser hücresi proliferasyonunu inhibe eden iki farklı anti-mikrotübül ilaç sınıfıdır. Vinka alkaloidlerinin ve taksanların ana aktivitesi, tübülin proteinleri ile bağlanma etkileşimlerinden kaynaklanmaktadır. Ancak, bu anti-mikrotübül ilaçların DNA et¬kileşimleri ile ilgili çalışmalar yeterli değildir. Bu çalışmada, vin¬ka alkaloidleri (vinblastin, vincristin, vinorelbin) ve paklitakselin DNA bağlanma aktivitelerinin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: İlaçların DNA ile etkileşimleri agaroz jel elektroforez deneyi ile analiz edildi. Her deneyde, 100 bp mar¬ker DNA, pUC19 plazmid DNA (2686 bp) ve pBR322 plazmid DNA (4361 bp) dahil olmak üzere üç tip DNA kullanıldı. DNA’lar belirli koşullar altında farklı ilaç konsantrasyonları ile inkübe edildikten sonra agaroz jel elektroforezi yapıldı. İlaç-DNA etkile¬şimlerinin yorumlanabilmesi için DNA bant dağılımları jel analiz sistemi ile analiz edildi. BULGULAR: Sonuçlarımıza göre vinka alkaloidlerinden özel¬likle vinorelbinin, vinkristin ve vinblastine göre daha yüksek aktiviteyle DNA’ya bağlandığı bulunmuştur. Vinca alkaloidleri, DNA bağlanma aktivitesi için gerekli yapısal özelliklere sahiptir ve DNA bağlanma motiflerinde benzerlik vardır. Ancak sonuçlar, taksan grubundan olan paklitakselin DNA bağlama aktivitesine sahip olmadığını gösterdi. Bunun nedeni, paklitakselin kimyasal yapısının DNA’ya bağlanmaya uygun olmaması olabilir. SONUÇ: İlaçların DNA ile interaksiyonu, ilaçların etki yollarını ve DNA hasarına neden olma yeteneklerini belirlemede önemli bir rol oynar. Sonuç olarak, çalışmamızın bulguları mikrotübül inhibitörü olan bu ilaçların etki mekanizmalarını ve genotoksik potansiyellerini aydınlatmaya katkı sağlayacaktır.
