AYŞEN AKSÖYEK, UFUK TÜTÜN, SELİME AYAZ, ALİ BARAN BUDAK, AHMET TULGA ULUS, ALİ İHSAN PARLAR, SEVİNÇ YILMAZ, SALİH FEHMİ KATIRCIOĞLU
Türk Göğüs Kalp Damar Cerrahisi Dergisi - 2007;15(1):18-23
Amaç: Kanıtlanmış koroner arter hastalığı (KAH) bulunan ve koroner bypass ameliyatı planlanan 35 yaş ve altındaki genç hastalar ile 60 yaş ve üstündeki yaşlı hastalar arasında bazı endotelyal, trombotik ve antitrombotik faktörler bakımından fark olup olmadığı araştırıldı. Çalışma planı: Çalışma için, KAH nedeniyle koroner arter bypass greftleme ameliyatı planlanan hastalar arasından, 35 yaşından genç 30 hasta (ort. yaş 31.0±0.3) ve 60 yaş veya üstü 24 hasta (ort. yaş 66.3±1.6) rastgele seçildi. Kontrol grubuna gönüllü ve sağlıklı 24 birey (ort. yaş 31.1±0.8) alındı. Gruplar yaş, cinsiyet, beden kütle indeksi, sigara içme alışkanlığı; diyabet, hipertansiyon, periferik damar hastalığı, ailede erken KAH varlığı; total kolesterol, yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) ve düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol, trigliserid, protein C, protein S, aktif protein C direnci, antitrombin III, plazminojen, plazminojen aktivatör inhibitörü, von Willebrand faktörü, D-dimer, lupus antikoagülanı ve koagülasyon faktörlerinin (F I, F II, F VII, F VIII, F IX, F XII, F XIII) serum düzeyleri bakımından karşılaştırıldı. Bulgular: Genç hastalarda plazminojen aktivatör inhibitörü düzeyleri daha yüksek ve ailede erken KAH daha fazlaydı; yaşlı hasta grubunda ise von Willebrand faktörü daha yüksek, hipertansiyon sıklığı daha fazla bulundu. Hem genç hem de yaşlı hastalarda, sağlıklı bireylere göre LDL, F I, F XIII, lupus antikoagülanı düzeyleri yüksek; HDL düzeyleri düşük bulundu. Diğer faktörler gruplar arasında anlamlı farklılık göstermedi. Sonuç: Genç hastalarda gözlenen yüksek plazminojen aktivatör inhibitörü düzeyleri artmış protrombotik aktiviteyi; ailede erken KAH'nin daha çok gözlenmesi genetik faktörleri akla getirirken; yaşlı hastalarda yüksek bulunan von Willebrand faktörü bozulmuş endotelyal fonksiyonu düşündürmektedir.
