HASİBE ÇİĞDEM ERTEN, ÜLKÜ AKA AKTÜRK, ÖZLEM SOĞUKPINAR, MAKBULE ÖZLEM AKBAY, DİLEK ERNAM
Southern Clinics of Istanbul Eurasia - 2023;34(2):145-151
GİRİŞ ve AMAÇ: İnfluenza virüsü ve Streptococcus pneumoniae enfeksiyonları kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) hastalarında sık alevlenme-lere yol açarak, pnömoni ve ikincil bakteriyel enfeksiyon gelişimini kolaylaştırarak mortalite ve morbiditeyi arttırmaktadır. Bu nedenle KOAH olgularına ulusal ve uluslararası tanı ve tedavi kılavuzlarında influenza ve pnömokok aşısı önerilmektedir. Çalışmamızda, KOAH hastalarında influenza ve pnömokok aşıları için, aşılanma oranlarının tespit edilmesi, hastaların aşılanmasını etkileyen demografik, klinik, sosyokültürel ve sosyoekonomik özelliklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmamıza Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) kriterlerine göre en az bir yıldır KOAH tanısı almış ve çalışmaya katılmayı kabul eden 18 yaş ve üzeri 297 KOAH hastası dahil edildi. Hastaların solunum fonksiyon testleri, hastalığın GOLD kılavuzunda göre evrelemesi ve Modifiye Tıbbi Araştırma Konseyi (MMRC) skalası kaydedildi. Tek anketör tarafından hastalara yüz yüze anket yapıldı. BULGULAR: Çalışmaya alınan 297 hasta dahil edilme ve dışlanma kriterlerine göre değerlendirildiğinde dört hasta çalışma dışı bırakıldı. 293 hastanın %84.6’sı erkek, %15.4’ü kadın, yaş ortalaması 65.8±9.51 yıl olarak saptandı. Çalışmada KOAH hastalarında son bir yıl içerisinde influenza aşılanma oranı %29.4 ve yaşamları boyunca en az bir kez pnömokok aşılanma oranı %34.5 olarak bulundu. İnfluenza aşılanmasında 65 yaş ve üzeri hastaların aşılanma oranlarının anlamlı derecede yüksek olduğu görüldü (p=0.036). Pnömokok aşılanmasında eğitim seviyesi yüksek olanlarda aşılanma oranı istatistiksel olarak yüksek saptandı (p=0.001). Her iki aşı grubunda da gelir düzeyi düşük olan hastalarda aşılanma oranlarının anlamlı derecede düşük olduğu görüldü (p=0.044, p=0.034). Aşılanmayan hastalara nedeni sorulduğunda influenza ve pnömokok aşıları için ilk sırada ’aşıdan haberdar olunmadığı’ (%41.3, %76.0) ikinci sırada ise ’doktorunun tavsiye etmediği’ (%28.2, %27.6) söylendi. TARTIŞMA ve SONUÇ: KOAH hastalarında influenza ve pnömokok aşısı uygulama oranı ülkemizde literatür ile uyumlu olarak düşük seviyede bulunmuştur. Aşı yapılmamış bireylerde doktor önerisinin olmaması ve aşı hakkında bilgi sahibi olunmaması önemli bir etken olarak saptanmıştır.
