HÜSEYİN GÜLEÇ, AYTÜL KARABEKİROĞLU, AYNİL YENEL, MUSTAFA BURAK BAYKARAN, ELİF KELEŞ ÜNAL
Nöropsikiyatri Arşivi - 2014;51(3):233-241
Giriş: Bu çalışmada Majör Depresif Bozukluk (MDB)’un tanısal karmaşasını azaltmak için boyutsal kavramları kategorik sistemle birleştirme amacıyla teorik düzeyin yanı sıra kategorik ve boyutsal yaklaşımlar arasında açık ve basit eşlenebilirlik araştırıldı. Yöntem: Bu çalışmaya ayaktan başvuran 131 ardışık DSM-IV tanı ölçütlerine göre MDB tanısı konmuş hasta yaş, cinsiyet ve eğitim olarak eşleştirilmiş 99 sağlıklı kontrol alındı. Tüm katılımcılara Beck Depresyon Ölçeği, Beck Anksiyete Ölçeği ve Toronto Aleksitimi Ölçeği verildi. Bulgular: Hasta, kontrol ve toplam tüm gruptaki depresyon ve anksiyete ölçeğinin iç tutarlığı analizinde Cronbach alfa değerlerinin sırasıyla, 0,94-0,97; 0,87-0,92 ve 0,93-0,96 arasında olduğu saptandı. Açımlayıcı faktör analizi sonuçlarına göre 9 faktör elde edildi. Scree grafiği eğrisinin belirgin olarak değişimine bakılarak iki faktörlü yapının en iyi açıkladığına karar verildi. Depresyon ve anksiyetenin birbirinden ayrı iki farklı boyut olmasına rağmen birbirleri ile arasındaki ilişkinin oldukça yüksek olduğu, bu durumu hem hasta hem de sağlıklı grupların sağladığı belirlendi. DSM-IV’e göre her bir tanı ölçütünün değişkenlerle olan ilişkilerine bakıldığında, hem depresyon hem de anksiyete alt-boyutlarıyla ve halen sürmekte olan belirti sayısı ile olan ilişkilerinde; belirti sayısının tüm ölçütlerle güçlü ilişkide olduğu bulundu. Sonuç: Belirti sayısı ve hastalık şiddetinin, MDB klinik görünümünde önemli olduğu görülmektedir. Hastalık şiddetiyle uyku ve iştah arasındaki ilişkinin zayıf olduğu görülmektedir. İlgi kaybının hastalık varlığını en fazla yordarken; kilo değişikliği, psikomotor değişim, yorgunluk, değersizlik ve yoğunlaşma güçlüğü hastalık varlığını yordamamaktadır. Boyutsal yaklaşıma göre somatik anksiyete ve performansta bozulma hastalık varlığını yordamaktadır. Kategorik ve boyutsal yaklaşımda; DSM-IV ölçütlerinde yer alan bazı maddelerin ( 2, 1, 9 ve 4), belirti sayısının, hastalık şiddetinin, somatik anksiyete ve performansta bozulmanın yaklaşımlar arası eşlenebilirliğe katkısı olabileceğini göstermektedir. (Nöropsikiyatri Arflivi 2014; 51: 233-241)
