GİZEM ÇITAK, HİLAL BULDUK
Journal of Contemporary Medicine - 2025;15(4):180-189
Amaç: Bu çalışmada, Türkiye’de ebelik ve hemşirelik alanında mobil sağlık uygulamalarının kullanımına yönelik yapılan lisansüstü tezlerin sistematik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma retrospektif, kesitsel ve tanımlayıcı tasarıma sahiptir. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında, “mobil sağlık”, “mobil uygulama” ve “dijital sağlık” anahtar kelimeleri kullanılarak tarama yapılmıştır. Dahil edilme kriterlerine uygun, tam metnine ulaşılabilen ve 2020-2025 yılları arasında tamamlanmış 45 tez (11 yüksek lisans, 34 doktora) değerlendirmeye alınmıştır. Tezlerin 5’i tanımlayıcı, 40’ı ise yarı deneysel ve randomize kontrollü çalışma niteliğindedir. Bulgular: İncelenen tezler, mobil sağlık uygulamalarının ebelik ve hemşirelik alanlarında hasta eğitimi, izlem ve klinik karar verme süreçlerini destekleme gibi çok yönlü katkılar sunduğunu göstermektedir. Özellikle ebelik alanında doğum öncesi ve sonrası takip, laktasyon danışmanlığı ve doğum eğitimi konularında; hemşirelikte ise kronik hastalık yönetimi, hasta güvenliği ve tele-sağlık hizmetlerinde mobil sağlık çözümlerinin etkili olduğu belirlenmiştir. Çalışmalar, mobil uygulamaların hasta bakım kalitesini artırdığını, sağlık çalışanlarının iş yükünü hafiflettiğini ve sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırdığını ortaya koymaktadır. Ancak bazı tezlerde, veri güvenliği, hasta mahremiyeti, teknik sınırlamalar ve kullanıcı uyumu gibi faktörlerin mobil uygulamaların etkin kullanımını etkileyen önemli unsurlar olduğu vurgulanmıştır. Sonuç:Bulgular, mobil sağlık uygulamalarının ebelik ve hemşirelik alanında giderek yaygınlaştığını ve sağlık hizmetlerinin dijitalleşmesinde önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Bu teknolojilerin daha etkin kullanımı için kullanıcı dostu tasarımlar geliştirilmesi ve uzun vadeli etkilerinin değerlendirilmesine yönelik daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
