ÜLKÜ SARITAŞ
Güncel Gastroenteroloji - 2024;26(2):57-84
Pankreas kistik lezyonları kesitsel görüntüleme yöntemlerindeki teknik gelişmeler ve bunların artan sıklıkta kullanımı sonucu özellikle yaşlı asemptomatik popülasyonda sık görülmeye başlamıştır. Pankreas kistik lezyonlarında malignite gelişme riski hasta ve doktoru endişeye sevketmekte; ek tanı yöntemlerinin kullanılması ve hastaların uzun süreli takipleri sağlık giderlerinin artmasına yol açmaktadır. Dahası malignite endişesi ile birçok benign lezyon için, gelişmiş, hasta sayısı fazla olan deneyimli merkezlerde bile, morbidite ve mortalitesi yüksek pankreas rezeksiyonu gibi ciddi cerrahi prosedürler uygulanabilmektedir. Sıklığı giderek artmasına, tanı ve tedavi yöntemlerindeki gelişmelere rağmen pankreas kistik lezyonlarının maligniteye dönüş oranı ve malignite için prediktif faktörlerin neler olduğu tam olarak ortaya konulabilmiş değildir; tanı, tedavi ve takip politikalarına ilişkin kaynaklık yapacak randomize kontrollü çalışmalar ve kanıta dayalı veriler eksiktir. Yapılan öneri ve hazırlanan kılavuzlar vaka serilerinin ve opere olan hastaların retrospektif analizleri ve otopsi verilerini içeren çalışmalara göre yapılmaktadır. Konu ile ilgili bilgi birikimi arttıkça hazırlanan kılavuzlarda sık sık revizyon yapma gereği doğmaktadır. Pankreas kistik lezyonlu hasta ile karşılaşan klinisyen, ne hastasında kanserin gözden kaçmasını ne de hastasının gereksiz görüntüleme yöntemlerine maruz kalmasını ve yararı kesin olmayan cerrahi tedavinin uygulanmasını ister. Bu içinden çıkılamaz ikilem ancak kanıta dayalı verilerden oluşturulacak tanı ve tedavi algoritmaları ile çözülebilir. Bu derlemede “pankreasın kistik lezyonları, pankreasın kistik neoplazmları, seröz kistik neoplazm, müsinöz kistik neoplazm, intraduktal papiller müsinöz neoplazm” anahtar kelimeleri kullanılarak yapılan PubMed araştırması ile İngilizce yayınlanmış derleme, vaka serileri, meta-analizler ve kılavuzlar gözden geçirilmiş; pankreas kistik lezyonlarının tanımı, sınıflaması, sıklığı, tanı ve tedavi yöntemleri anlatılarak sonuçta bir algoritmik yaklaşım oluşturulmaya çalışılmıştır.
