NİCE ERGUT, EMRAH KESER
Klinik Psikoloji Dergisi - 2022;6(3):380-391
Seçkisiz atama, plasebo grubu ve pretest-posttest ölçümleri içeren bir deneysel desenle yürütülen bu çalışmada, Sanal Beden Projesi’nin (SBP) benlik saygısı, yeme bozukluğu belirtileri, psikolojik belirtiler ve beden imajının yaşam kalitesine olumlu etkisi değişkenleri üzerindeki etkisinin test edilmesini amaçlamıştır. Araştırmaya yeme bozukluğu tanısı almamış, beden memnuniyetsizliği olan, 18-25 yaş arası Türk kadın üniversite öğrencileri dahil edilmiştir. Müdahale (SBP, N = 77) ve plasebo (Dışavurumcu Yazma, N = 70) grupları, her bir katılımcı için yazı tura atılarak oluşturulmuştur. Her iki gruba da öntest ve sontest değerlendirmelerinde Kısa Semptom Envanteri (KSE), Yeme Bozukluğu Değerlendirme Ölçeği (YBDÖ), Beden İmgesinin Yaşam Niteliğine Etkisi Ölçeği (BİYNEÖ) ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ) uygulanmıştır. Müdahale grubunda 40, plasebo grubunda ise 33 katılımcı çalışmayı tamamlamıştır. Müdahalenin bağımlı değişkenler üzerindeki etkisini incelemek amacıyla dört ayrı karma desen ANOVA yürütülmüştür. Ayrıca, çoklu veri atama yöntemiyle tedavi amacına yönelik analiz (intention-to-treat) yapılarak analizler tekrarlanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, müdahale grubunda KSE, YBDÖ puanlarının öntest ve sontest ölçümleri arasında anlamlı bir biçimde düştüğü gözlenmiştir. Öte yandan, BİYNEÖ ve RBSÖ puanları öntest ve sontest ölçümleri arasında anlamlı düzeyde yükselmiştir. Plasebo grubunda ise öntest ve sontest ölçümleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Sonuç olarak, mevcut çalışma, SBP’nin kadın üniversite öğrencilerinde yeme bozukluğu belirtileri, beden imajının yaşam kalitesine etkileri, psikolojik belirtiler ve benlik saygısı üzerinde etkisi olduğunu desteklemiştir. Sanal Beden Projesi’nin Türkiye’deki kadın üniversite öğrencileriyle yürütülen koruyucu ruh sağlığı çalışmaları için kullanışlı bir protokol olabileceği düşünülmektedir.
