ELİF YÜVRÜK, AYCAN KAPUCU
Klinik Psikoloji Dergisi - 2024;8(3):384-404
İnsan zihninin çevresel problemden gelen bilgiyi, sezgisel ve ayrıntılayıcı olmak üzere iki farklı bilişsel sistem aracılığıyla işlediği varsayılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, söz konusu iki bilişsel sisteme dair eğilimdeki bireysel farklılıkları değerlendirmek üzere geliştirilen Sezgisel ve Ayrıntılayıcı Düşünme Eğilimi Ölçeğinin (SADE; Preference for Intuition and Deliberation Scale; Betsch, 2004) Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin incelenmesidir. Uygun (kolay ulaşılabilir) örnekleme yöntemiyle ulaşılan 255 kişi üzerinden gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör analizi bulguları SADE’nin iki faktörlü orijinal yapısını doğrulamıştır. Eş zamanlı ve birleştirici geçerliğe dair analizler, alt boyutlardan elde edilen puanların, mantıksal ve deneyimsel düşünme, mükemmeliyetçilik, dürtüsellik ve belirsizliğe tahammülsüzlük olmak üzere çeşitli psikolojik yapılarla beklenen yönde korelasyonları olduğunu göstermiştir. Hiyerarşik doğrusal regresyon analizleri, SADE’nin benzer yapıları ölçen Mantıksal ve Deneyimsel Düşünme Ölçeğine kıyasla artımlı geçerliğini desteklemiştir. SADE’nin iç tutarlılığının ve test-tekrar test güvenirliğinin kabul edilebilir düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ek olarak, alt boyutlardan elde edilen puanlar orijinal çalışmada olduğu gibi bazı gruplar arası karşılaştırmalarda sınanmıştır. Tüm bu bulgular, SADE’nin Türkçe versiyonun bilgi işleme stillerindeki bireysel farklılıkları ölçmeyi hedefleyen çalışmalarda geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olarak kullanılabileceğini göstermiştir.
