ARZU YİĞİT
Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi - 2019;8(2):72-84
Amaç: Bu araştırmanın amacı Sağlık Bakanlığı’na bağlı eğitim ve araştırma hastanelerinin performansını çok kriterli karar verme tekniklerinden biri olan TOPSIS yöntemi ile analiz etmektir. Yöntem: Araştırmanın evreni Sağlık Bakanlığı’na bağlı A1 grubunda yer alan hastanelerin tamamını kapsamaktadır. Araştırmada örneklem çekilmemiş evrenin tamamına ulaşılmıştır. Araştırma verileri Sağlık Bakanlığı istatistik raporlarından derlenmiştir. Araştırmada hastane performans değerlendirme kriteri olarak; hekim başına düşen günlük poliklinik sayısı, yatak başına düşen hekim oranı, yatak başına düşen hemşire oranı, hekim başına ağırlıklı ameliyat sayısı, yatak doluluk oranı, yatak devir hızı, ortalama kalış gün sayısı alınmıştır Araştırmada verilerinin analizinde TOPSIS yöntemi kullanılarak hastane performansları tek bir puana çevrilmiş ve hastaneler performans düzeylerine göre sıralanmıştır. Bulgular: Araştırma verilerinden elde edilen bulgulara göre hastanelerin ortalama performans puanı 0, 4647 olarak tespit edilmiştir. Analiz sonucunda, en yüksek puana sahip hastanenin 0, 7270 performans puanı ile Giresun Üniversitesi Prof. Dr. A. İlhan Özdemir Hastanesi, en düşük puana sahip hastanenin ise 0, 2577 performans puanı ile Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi olduğu saptanmıştır. İller bazında en düşük performans puanı ortalaması 0, 3395, 0, 3682, 0, 4493, 0, 4819, 0, 5057 ile sırasıyla, İzmir, Ankara, İstanbul, Antalya ve diğer illere ait olduğu saptanmıştır. Sonuç: Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’na bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri performans düzeyinin genel olarak nüfusun az olduğu illerde faaliyet gösteren, personel ve yatak sayısının düşük olduğu hastanelerde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sağlık Bakanlığı’na bağlı A1 grubunda yer alan hastanelerin hastane, yatak ve personel sayısının yaklaşık %50’si İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya ilinde bulunmaktadır. Bu durum birim başına üretilen sağlık hizmeti göstergelerinin diğer hastanelere göre daha düşük olmasına neden olmaktadır. Bu nedenle sağlık politika ve planlama yapıcılarının eğitim ve araştırma hastanelerine personel, yatak, cihaz, malzeme ve bina vb. kaynak tahsisi yaparken ve öncelik belirlerken çok kriterli karar verme yöntemlerinden yararlanmaları önerilmektedir.
